Avrupa Birliği yetkilileri Haziran ayında Bulgaristan'ın, üye ülkeler arasındaki bağları derinleştirmeyi amaçlayan kilit bir AB projesi olan Euro para birliğinin 21. üyesi olmasına yeşil ışık yaktı.
REKLAM
Bulgaristan'daki küçük işletme sahipleri yaklaşan para birimi değişikliğini endişeyle karşılıyor ve bunun yüzleşmek zorunda kalacakları yeni bir kriz olabileceğinden korkuyor.
Endişeler, 6,4 milyon nüfuslu Balkan ülkesinin 1 Ocak 2026'da ulusal para birimi levadan euroya geçecek olmasından kaynaklanıyor.
Terziev ailesi, Bulgaristan'ın güneyindeki bu kentte ilk organik ürün mağazasını 10 yıldan uzun bir süre önce açtı. Küçük işletmeleri halihazırda birçok krizi atlatmışken, şimdi yeni bir zorlukla karşı karşıya: Leva'dan Euro'ya geçiş.
Organik mağazanın sahibi Nikolay Terziev, ürünleri yeni para birimiyle etiketlemeye başladığını, ancak çok tedirgin olduğunu söylüyor.
"Hiçbir dükkan sahibi ekonomist değildir," diyor. "Bizi endişelendiren, Euro'yu çoktan benimsemiş ülkelerdeki yakın tanıdıklarımızdan aldığımız bilgiler - evet, ekonomik göstergeler iyileşiyor ama nüfus daha da yoksullaşıyor. Ancak daha çok büyük işletmeler kâr ediyor," diye açıkladı.
Malların fiyatı artıyor
Bulgaristan, para birimi levayı 1999'da parasal birliğin başlangıcından itibaren, hatta 2007'de Avrupa Birliği'ne katılmadan önce euroya sabitlemiş olmasıyla sıra dışı. Bulgaristan ayrıca yıllık ekonomik çıktısının sadece yüzde 24,1'i gibi çok düşük bir borç seviyesine sahip.
Bu oran Euro Bölgesi üyeliği için ekonomik kriterlerde belirlenen yüzde 60 seviyesinin oldukça altında. Son adım, enflasyonu yüzde 2,8'lik kriterin altına çekmek ya da en düşük üç Euro Bölgesi üyesinin ortalamasından en fazla yüzde 1,5 daha yüksek tutmaktı.
Ancak geçtiğimiz ay tedarikçi fiyatlarında gözle görülür bir artış yaşandı ve bu da iflas korkusunu beraberinde getirdi.
Terziev, "Bulgaristan'ın Euro'ya geçmesi bizim en büyük sorunumuz değil. En büyük sorunumuz fiyat artışlarına neyin sebep olduğu. Çok basit; fiyatlar yükseldiğinde ve insanların alım gücü düşük olduğunda, ki Bulgaristan'da durum böyle, insanlar daha az satın alır ve siz de daha az satarsınız," diyor.
Her iki para birimi de bir ay süreyle tedavülde olacak
En büyük endişeler, her iki para biriminin de bir ay süreyle tedavülde olacağı gelecek yılın Ocak ayına ilişkin.
Terziev, "Ocak ayı başında kaosun başlayacağını çok iyi biliyoruz. Ocak ayından itibaren para üstünü euro olarak vermek zorunda kalacağız. Hesaplarımızı euro sent üzerinden yapmak zorunda kalacağız. Sürekli levayı euroya çevirmemiz ve bankalara gitmemiz gerekecek. Aynı anda hem çalışıp hem de para bozdurmamız gerekecek. Fiziksel olarak bunu nasıl başaracağımızı bilmiyorum," diyor.
Bulgarların yüzde 50'si karşı çıkarken yüzde 43'ü destekliyor
Ancak Terziev'in organik market müşterilerinin tamamı euro ile alışverişe sıcak bakmıyor. AB tarafından gerçekleştirilen en son Eurobarometer anketi Bulgarların yüzde 50'sinin karşı olduğunu, yüzde 43'ünün ise desteklediğini gösterdi.
Bunun nedenleri arasında enflasyon korkusu, dört yılda yedi hükümetin kurulduğu ülkede resmi kurumlara duyulan güvensizlik ve sosyal medyada yaygın yanlış bilgilendirme yer alıyor. Haskovo'da yaşayan pek çok kişi paralarını bozdurmak için acele etmediklerini söylüyor.
Bir müşteri, "Hayır, bozduracak fazla param yok," dedi. "Saçmalık! Şimdilik iyimser kalmayı ve bunun gerekli olmayacağına inanmayı tercih ediyorum," diye ekledi.
Birçok kişi değişimden korksa da, diğerleri güvenlerini ifade ettiler.
Monika Boyuklieva, "Bulgaristan'ın Euro'ya geçecek olmasından dolayı çok mutluyum. Umarım bu ülkeye ekonomik olarak yardımcı olur. Endişeli değilim," diyor.
Boyuklieva, "Enflasyonun avrodan kaynaklandığını sanmıyorum, başka faktörlerden kaynaklanıyor. Umarım her şey yolunda gider ve büyük fiyat artışları olmaz," diye ekliyor.
Geçtiğimiz ay Avrupa Birliği yetkilileri, üye ülkeler arasındaki bağları derinleştirmeyi amaçlayan kilit bir AB projesi olan Euro para birliğinin 21. üyesi olması için Bulgaristan'a yeşil ışık yaktı.
8 Ağustos'tan itibaren tüm perakende fiyatlarının her iki para biriminde de gösterilmesi gerekiyor. Tüm bankalar 2026 yılı sonuna kadar leva değişimi yapmak zorunda.
Bulgaristan Merkez Bankası, banknot ve madeni paraları sınırsız bir süre için levadan euroya çevirecek.